Blue Zones: langer en gezonder leven

In Stadswerk Magazine van januari 2024 heb je kunnen lezen over de ‘blue zones’: plekken over de wereld waar mensen niet alleen een hoge leeftijd bereiken maar ook kerngezond zijn. De gemeenschappelijke factoren in deze regio’s zijn een actief sociaal netwerk, regelmatige lichaamsbeweging, en een dieet rijk aan verse groenten, fruit en vis. Intrigerend genoeg hebben ze allemaal één kenmerk gemeen: een groene leefomgeving.

Blue Zone in Nederland: de ambitie van huisarts Jung

De ontdekkingen van de blue zones zijn inmiddels zo’n twintig jaar oud, maar in de zorg wordt er slechts mondjesmaat iets mee gedaan. Als het aan huisarts Hans Peter Jung uit het Limburgse Afferden ligt, komt daar snel verandering in. Onder de noemer ‘Positieve Gezondheid’ werkt hij samen met een aantal gelijkgestemde artsen, zorgprofessionals en ecologen aan de ontwikkeling van een Nederlandse ‘blue zone’, in de Noordelijke Maasvallei in Noord-Limburg. 

Positieve Gezondheid

Het gedachtegoed van ‘Positieve Gezondheid’ bestaat zo’n 15 jaar en is ontwikkeld door de Nederlandse arts Machteld Huber. De kern van de aanpak is erop gericht om  de aandacht voor de ziekte te verleggen naar de patiënten zelf, op hun veerkracht en op wat hun leven betekenisvol maakt. Een vitaal aspect van Positieve Gezondheid is het stimuleren van patiënten om meer tijd in de natuur door te brengen. 

BioWalks: natuur als Medicijn voor Diabetespatiënten

“Vroeger was groen altijd dichtbij”, zegt huisarts Peter Jung. “Vanaf de voordeur begon bij wijze van spreken al de natuur. Maar door verstedelijking en veranderde leefgewoonten zitten de mensen veel vaker binnen. Dat heeft een negatieve invloed op de gezondheid en het welzijn.” Om die reden organiseert Jung in samenwerking met natuurgidsen zogeheten ‘BioWalks’, gezondheidswandelingen in de natuur. 

Positieve effecten van een groene omgeving

Uit wetenschappelijke literatuur is bekend dat dergelijke wandelingen significante voordelen opleveren, waaronder dalingen in de suikerspiegel. Jung: “We hebben uit eigen onderzoek geconstateerd dat bij de meeste mensen de suikerspiegel aanzienlijk daalt na zo’n wandeling. Voor veel patiënten is dat een enorme stimulans om meer te gaan bewegen, zeker voor diabetespatiënten.” 

“Openbaar groen draagt bij aan de volksgezondheid”

Jung benadrukt dat naast fysieke activiteit in het groen, het sociale aspect van verbinding met de natuur en medewandelaars een integraal onderdeel is van ‘Positieve Gezondheid’. “Natuur zorgt voor verbinding. In de eerste plaats met de natuurlijke omgeving zelf, maar ook – als je samen in de natuur wandelt – met andere mensen. Al die aspecten dragen bij aan fysieke en mentale gezondheid en zorgen ervoor dat je langer leeft. Openbaar groen in de buurt is daarom niet alleen leuker om te zien, het draagt concreet bij aan de volksgezondheid.”

Recept voor Nederland?

Inmiddels is de aanpak van dokter Jung in een groot deel van Limburg uitgerold. Mede dankzij steun van de provincie werken vijfentwintig huisartsenpraktijken in de regio volgens de principes van ‘Positieve Gezondheid’. Dat is niet alleen goed voor de patiënten, maar ook voor de samenleving als geheel, denkt Jung. “De aldoor stijgende zorgkosten zijn een groot maatschappelijk probleem. Met onze aanpak hebben we het aantal verwijzingen naar het ziekenhuis van onze patiënten met maar liefst 25% kunnen verminderen. Moet je je voorstellen wat het voor de zorgkosten zou betekenen als heel Nederland op deze manier gaat werken!”

Meer weten over Positieve Gezondheid: kijk op www.iph.nl

Dit artikel verscheen eerder in Stadswerk Magazine