Klimaatadaptatie en woningbouw

Klimaatadaptatie komt steeds nadrukkelijker op de agenda te staan van provincies en gemeenten. Er moet vaart worden gemaakt met de aanpassing van Nederlandse steden aan het veranderende klimaat. Bij de woningbouwopgave is het dan vooral zaak om toekomstbestendig te bouwen, zodat naderhand niet hoeft worden ingegrepen in het gebied.

Pilot in Gelderland met Digital Twins

Om in te spelen op deze kwesties onderzoekt de provincie Gelderland of een Digital Twin een bijdrage kan leveren aan integrale gebiedsontwikkelingen binnen de provincie. In het kader hiervan is onder andere een pilot project uitgevoerd in samenwerking met gemeente Apeldoorn, Tygron en NL Greenlabel. Voor dit project is een Digital Twin gemaakt van een woningbouwontwikkeling binnen de gemeente Apeldoorn. Vervolgens zijn voor deze locatie drie ontwikkel-scenario’s ingevoerd in de Digital Twin. Voor elk van deze drie scenario’s zijn de effecten doorgerekend. Uit het pilot project blijkt dat een Digital Twin een krachtige procestool kan zijn.

Welke Digital Twin is gebruikt?

Voor de Gelderse pilot is gebruik gemaakt van een Predictive Twin. Op basis van modellen kunnen in dit type Digital Twin voor verschillende scenario’s simulaties worden uitgevoerd. Daarvoor zijn diverse databronnen gecombineerd en in samenhang doorgerekend. De Digital Twin is opgebouwd met de technologie van Tygron en gekwantificeerd op basis van de wetenschappelijk gevalideerde methodiek van NL Greenlabel.

Wat levert het werken met een Digital Twin op voor gemeenten?

De eerste resultaten van het gebruik van een Digital Twin zijn positief. In het pilot project zijn de volgende concrete voordelen geïdentificeerd voor het proces van de betreffende woningbouwontwikkeling:

– Direct inzicht in keuzes

Complexe ruimtelijke afwegingen worden inzichtelijk gemaakt door visualisaties. Deze geven direct inzicht in de effecten van de verschillende keuzes. Doordat belangrijke thema’s als klimaat, gezondheid en biodiversiteit in samenhang worden berekend en weergegeven, wordt het eenvoudiger om integrale keuzes te maken.

– Kostenbesparing in het proces

Het kost wat tijd om vertrouwd te raken met de technologie, maar stakeholders geven aan dat deze tijd ruimschoots bespaard wordt later in het proces. Dit komt omdat de relevante stakeholders in één keer inzicht krijgen in de effecten van ontwerpkeuzen op diverse thema’s. Het helpt om gezamenlijk afwegingen te maken waarbij experts ook buiten de eigen expertise rekening kunnen houden met de belangen van andere stakeholders.

– Integraal werken zorgt voor kortere doorlooptijden

Wanneer de toepassing van een Digital Twin integraal onderdeel wordt van het planproces, worden doorlooptijden verkort en gaat de efficiëntie van het planproces omhoog. In een traditioneel planproces worden omgevingsonderzoeken los van elkaar uitgevoerd en soms ook door verschillende partijen. Door in één model zo veel mogelijk van deze onderzoeken tegelijk uit te voeren, kunnen samenhangende afwegingen worden gemaakt op basis van de uitkomsten. Zo wordt de doorlooptijd van een onderzoek veel korter als de verwerkingstijd tussen verschillende onderzoeken vervalt. Ook kunnen onderzoeken in een traditioneel planproces pas plaatsvinden in het kader van het omgevingsplan. Nu kan al veel eerder in het proces een quickscan uitgevoerd worden op een conceptplan, waardoor je niet voor verrassingen komt te staan achteraf.

Standaardisatie en aansluiting op maatschappelijk relevante programma’s

De ervaringen die zijn opgedaan in het pilot project staan niet op zichzelf. Er is een meer algemene trend te duiden als het gaat om de koppeling tussen digitalisering en de leefomgeving: data-gedreven werken en de implementatie van Digital Twins in gebiedsontwikkelingen wordt maatschappelijk steeds relevanter. Zo zijn er verschillende programma’s die hierop inspelen en die het belang benadrukken van gestandaardiseerde inzichten aan de hand van data. We noemen enkele programma’s:

– Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie

Het werken met gestandaardiseerde inzichten sluit aan op de geformuleerde ambities in het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie (DPRA). Het DPRA is de aanjager van het reguleren en borgen van klimaatadaptatie d.m.v. het ontwikkelen van standaarden. Ook wordt met de data-gedreven methodiek van NL Greenlabel invulling gegeven aan andere ambities uit het DPRA, zoals het in kaart brengen van risico’s en ‘meekoppelkansen’. Doormiddel van simulaties in een Digital Twin wordt inzicht gegeven in de kwetsbaarheid van een gebied of een ontwerp voor klimaatextremen. En door inzicht in meerdere thema’s (zoals gezondheid en biodiversiteit), wordt ‘meekoppelen’ eenvoudiger, wat de kwaliteit en integraliteit van een gebiedsontwikkeling verhoogt.

– Dutch Metropolitan Innovation Ecosysteem

Het toepassen van een Digital Twin plus gestandaardiseerde methodiek sluit aan op de doelen van het Dutch Metropolitan Innovation Ecosysteem (DMI-ecosysteem). NL Greenlabel is weliswaar geen onderdeel van het DMI-ecosysteem, maar ondersteunt wél het gedachtegoed van het plan. Het DMI-Ecosysteem is in het leven geroepen om de vindbaarheid, bruikbaarheid en uitwisselbaarheid van data in de sectoren mobiliteit en verstedelijking te versterken. Het richt zich vooral op een transparante uitwisseling in de data-infrastructuur, met uniforme spelregels. Het plan onderstreept het belang van data voor het maken van de juiste ruimtelijke keuzes. Het zet in op publiek-private samenwerking, waarin vanuit samenhang tussen overheden én de markt aan de slag wordt gegaan met innovatieve oplossingen voor een breed scala aan duurzaamheidsopgaven in het stedelijk gebied.

Het belang van gewoon doen

Bij de implementatie van nieuwe technologie bestaat geregeld koudwatervrees. Er is vaak onzekerheid over de werking van de technologie en vaak wordt gedacht dat de toepassing pas slaagt wanneer alle bestaande problemen worden opgelost. Wat dan helpt is om te werken met de 80-20 regel. Dit houdt in dat je bij de toepassing van innovatieve technologie niet direct alle problemen probeert op te lossen, maar werkt aan wat al wel kan. Vaak blijkt het merendeel van de huidige uitdagingen al op te lossen met de nieuwe techniek en kunnen 80% van de bestaande problemen direct verholpen worden. Door te focussen op deze voordelen kun je de technologie écht voor je laten werken. Als dit dan goed loopt, kan uitgebreid worden om de overige 20% van de problemen aan te pakken. Zo creëer je ook de rust en ruimte om stapsgewijs te werken aan de meest complexe opgaven.

De 80-20 regel onderstreept het feit dat het werken met een Digital Twin een ‘doe-ding’ is. Je moet ermee aan de slag gaan, om erachter te komen wat de techniek te bieden heeft. Anders wordt data-gedreven werken altijd een extra actie die meer tijd kost omdat het naast het reguliere proces gedaan wordt, in plaats van dat de baten ervan benut worden. De combinatie van Tygron en de methodiek van NL Greenlabel wordt bovendien al veelvuldig met succes in de praktijk toegepast. Met de huidige uitdagingen op het gebied van toekomstbestendig bouwen is het noodzakelijk om nú aan de slag te gaan met de kennis en kunde die er is. Het pilotproject met de gemeente Apeldoorn laat zien dat een Digital Twin een wezenlijke bijdrage kan leveren aan integrale gebiedsontwikkelingen. Wij hopen dat meer gemeenten met de bestaande technologie en methodieken aan de slag gaan. Zo kunnen we samen standaarden en normen ontwikkelen, en de toekomstbestendige ontwikkeling van de leefomgeving versnellen.

Geïnspireerd door dit verhaal? En wil je met jouw gemeente aan de slag met data-gedreven werken? Neem dan contact met ons op.