Klimaatadaptatie
Voor de verduurzaming van de bedrijventerreinen binnen het gemeentelijke grondgebied heeft de gemeente Velsen het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen (PVB) in het proces betrokken. Zij zijn als procesondersteuner actief op het gebied van de kwaliteitsverbetering en verduurzaming van bestaande werklocaties in de Metropoolregio Amsterdam. PVB heeft ervaring met het aanjagen van klimaatadaptatie. Ook Gemeente Velsen is zeer actief op het gebied van klimaatadaptatie. Daarbij focust de gemeente niet alleen op woonwijken maar ook op bedrijventerreinen, waaronder het bedrijventerrein Haven IJmuiden.
Projectgebied bedrijventerrein Haven IJmuiden
Het bedrijventerrein Haven IJmuiden ligt in de Zuidzijdebuurt in de gemeente Velsen. De gebruikers van het terrein worden vertegenwoordigd door BIZ Havengebied IJmuiden. Samen investeren ze in de kwaliteitsverbetering van de omgeving. Een parkmanager is aangesteld om de kwaliteit van de openbare ruimte in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren.
Wat betreft ruimtelijke ordening kan het projectgebied worden gekarakteriseerd als traditioneel bedrijventerrein: het terrein is hoofdzakelijk ingericht met het oog op economische toegankelijkheid. Het resultaat is een versteende openbare ruimte, die niet goed voorbereid is op op de gevolgen van klimaatverandering, zoals wateroverlast en hittestress. Ook andere duurzaamheidsvraagstukken, zoals netcongestie en duurzame mobiliteit vragen om nieuwe eisen wat betreft de inrichting van het bedrijventerrein. Om bedrijventerrein Haven IJmuiden toekomstbestendig te maken, dan zal het de komende jaren een flinke transformatie moeten ondergaan.
“Door de animaties en visualisaties die bij het rapport horen komt de materie écht tot leven.”
– Douwe Reinders, Projectmanager Duurzame Bedrijventerreinen IJmond
Het verhaal vertellen met de NL Omgevingsscan
Aan het begin van dit traject ontstond bij de gemeente Velsen en PVB de behoefte aan een nulmeting van het gebied. Op dit punt is NL Greenlabel ingeschakeld om een NL Omgevingsscan voor het complete bedrijventerrein uit te voeren. De NL Omgevingsscan meet op zeer nauwkeurige wijze de buitenruimte aan de hand van verzamelde (geo)data. Hiermee wordt inzicht verkregen in de huidige stand van zaken op het gebied van klimaat, biodiversiteit en gezondheid op de locatie. Denk hierbij aan de kans op hittestress tijdens hete zomerdagen, risico’s op wateroverlast bij extreme buien en de mate waarin de locatie voldoet aan de 3-30-300 regel. In de verdiepende rapportage worden deze thema’s uiteengezet aan de hand van verschillende kaartenlagen, streefwaarden en toelichtingen.
De NL Omgevingsscan laat in één oogopslag zien waar de problemen zitten in het projectgebied. Douwe Reinders, Projectmanager Duurzame Bedrijventerreinen IJmond, geeft aan dat dit precies de kracht is van het instrument: “Door de animaties en visualisaties die bij het rapport horen komt de materie écht tot leven. Als je ziet dat hele gebieden onder water komen te staan bij een zware regenbui, dan begint het wel te leven.” Ook bij de ondernemers en het parkmanagement maken dergelijke visualisaties indruk. De visualisaties helpen om het verhaal te vertellen over wateroverlast en om de urgentie van de toekomstige problemen over te brengen. Met behulp van de NL Omgevingsscan is uiteindelijk een kansenkaart opgesteld, waarin de meest prangende aandachtspunten voor het bedrijventerrein Haven IJmuiden zijn geïdentificeerd.
In de nabije toekomst komen de gemeente, PVB en de ondernemers van BIZ Havengebied weer bij elkaar om het beleid en de plannen voor het bedrijventerrein verder vorm te geven. Ook NL Greenlabel is dan weer aanwezig om met inzichten het gesprek te begeleiden.
Werklandschappen van de Toekomst
De inspanningen van PVB, gemeente Velsen en de betrokken ondernemers om het bedrijventerrein Haven IJmuiden te transformeren tot toekomstbestendige leefomgeving staat niet op zichzelf, maar sluit aan op een maatschappelijke trend. De urgentie om huidige bedrijventerreinen te ontdoen van hun grijze karakter wordt onderkend door zowel overheden, marktpartijen als kennisinstellingen. Het programma Werklandschappen van de Toekomst werkt aan deze opgave vanuit een brede coalitie. Het heeft als doel om traditionele bedrijventerreinen om te vormen tot werklandschappen: gebieden waar ruimte is voor mens en natuur. Waar werknemers gelukkiger, productiever en gezonder zijn.
Vanuit het programma wordt ook gewerkt aan een label voor bedrijventerreinen, NL Greenlabel staat hiervoor aan de lat. Met behulp van wetenschappelijk- en praktijkonderzoek, alsmede kennis en kunde van andere partijen in het consortium, wordt bepaald wat de definitie van een Werklandschap is en aan welke voorwaarden een Werklandschap moet voldoen. Het label moet uiteindelijk helpen om de integrale duurzaamheid van bedrijventerreinen in kaart te brengen en te identificeren waar mogelijkheden tot verbetering liggen.
Door duurzaamheid op bedrijventerreinen in kaart te brengen maakt NL Greenlabel de transitie naar Werklandschappen tastbaar en concreet. Maar ook helpt het verstrekken van inzicht om het verhaal te vertellen dat hoort bij deze transitie: een verhaal over voorbereiden op de toekomst, zoals het traject met de NL Omgevingsscan laat zien op het bedrijventerrein Haven IJmuiden.