Kun je kort uitleggen wat ESG precies inhoudt en waar dit raamwerk vandaan komt?

ESG staat voor Environmental, Social en Governance. Je kunt deze thema’s niet los zien van elkaar, ze vullen elkaar aan en zijn samen één geheel. Het gaat dus niet alleen om milieu, maar ook om sociale en governance aspecten. Dit wordt nog wel eens door elkaar gehaald.

De ESG-criteria komen voort uit akkoorden, uit regelgeving en afspraken, die de Europese Unie gemaakt heeft. Door ondertekening van de Europese Green Deal en het Parijsakkoord hebben we ons als lidstaat gecommitteerd aan afspraken om onze uitstoot te verminderen. Uiteindelijk moet je om je heen kijken: wat gebeurt er aan overstromingen, hittestress en andere klimaatrisico’s? Die hebben een enorme impact op bedrijfsvoering en op de financiële wereld. Daardoor is een hele stroom ontstaan aan sustainable finance, waarin het om meer gaat dan enkel de meerwaarde op geld. Als de mens door blijft gaan met grondstoffen gebruiken hebben we 75 aardbollen nodig om te voorzien in deze behoefte. We hebben maar één aarde, waar we voorzichtig mee moeten zijn. Om in onze behoefte te blijven voorzien, zullen we anders met grondstoffen moeten omgaan. Daar zijn de Europese afspraken voor gemaakt, en daar is een hele set aan regelgeving uit voortgekomen. Wat ooit de de Sustainable Development Goals waren, zijn nu vertaald in E, S en G elementen.

Je geeft aan dat E, S en G nog wel eens door elkaar gehaald worden en dat ESG om meer gaat dan alleen environment, kun je daar dieper op ingaan?

De S is heel belangrijk en organisaties hebben moeite met om daar invulling aan te geven. Het gaat over je personeel maar ook om samenwerkingen in de keten, om vragen als: hoe ga je met je mensen om? En met je zakenpartners? Je maakt een blauwdruk van je organisatie: waar sta je voor en wie ben je.

Het International WELL Building Institute ontwikkelt veel op S in de gebouwde omgeving wereldwijd. Wij zijn partner en adviseur van deze organisatie en werken al 10 jaar met ze samen, waardoor we veel kennis hebben vergaard op de S, vanuit een internationaal netwerk. Het International WELL Building Institute doet ook veel onderzoek. In een van de eerste rapporten op dit gebied, het ‘Stok rapport’, werd onderzocht wat een investering van €1 in gezondheid betekent voor de vierkante meterprijs, dus wat levert investeren in zorg op voor de waarde van je vastgoed. Daar wordt ook steeds meer data over verzameld. Maar dit thema is niet het enige onderdeel van S, het gaat ook over betaalbare huur of de gemeenschap. Het is breder dan alleen gezondheid.

Uit welke onderdelen bestaat ESG wet- en regelgeving?

De Europese Unie is begonnen met het uitrollen van de regelgeving voor de financiële wereld, dus de financiële markten en financiële marktdeelnemers. Zij moeten op E, S en G rapporteren, dit is vertaald in de Sustainable Financial Disclosure Regulation (SFDR).

Voor ondernemingen heb je de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), dat is een richtlijn. Maar via de ESRS (European Sustainability Reporting Standards) is deze via verordeningen in 27 landen al direct van toepassing zonder vertaling. Dat vergeten mensen vaak, dat wat je moet doen al in ESRS is uitgewerkt. En ook hier komen de ESG-criteria in terug.

Dus samenvattend: de SFDR gaat over de vraag ‘hoe duurzaam investeer ik?’ De CSRD is voor ondernemingen en gaat over de vraag ‘hoe duurzaam is mijn onderneming?’

Tenslotte heb je voor de taxateurs en de banken een aparte duurzaamheidsparagraaf (DuPa). Waarin je met name E maar ook S elementen moet aangeven, zodat ook klimaatrisico’s in de taxatie meegenomen worden. De DuPa is in ontwikkeling, zo gaan we nu van de DuPa 2.0 naar de DuPa 3.0. Daar zit Stainable voor in de werkgroepen en werken we onder andere samen met NL Greenlabel en Humble.

Tussen deze elementen van wet- en regelgeving is ook samenhang. De taxatie zou je kunnen gebruiken voor de CSRD rapportage en voor de SFDR rapportage.

Onlangs is de omnibus-wetgeving aangekondigd door de Europese Commissie. Wat gaat die wet concreet betekenen voor bedrijven die bezig zijn met ESG criteria en duurzaamheid?

Kort samengevat betekent het dat het MKB niet meer verplicht hoeft te rapporteren en het niet door een accountant hoeft  te laten controleren. Die zijn zeg maar off the hook. Het is een complexe en uitgebreide regelgeving, dus dat daarin gesneden zou worden is begrijpelijk. Desondanks zijn er nog steeds ondernemingen die wel moeten rapporten en ook met een data vraagstuk zitten in de keten. Het brengt vooral veel onzekerheid met zich mee en er zijn natuurlijk ondernemingen die al gestart waren met het opstellen van hun rapportages. Dus je krijgt onduidelijkheid in de markt; je hebt ondernemingen die al gestart zijn, je hebt ondernemingen die nog steeds moeten en ook hun toeleveranciers daarin mee moeten nemen (ketenvraagstuk). Je hebt de ondernemingen die vrijwillig willen rapporteren, maar ook de ondernemingen die blij zijn dat ze geen rapportageplicht meer hebben. Een deel van de markt is daardoor nu minder actief bezig met verduurzaming.

Wat zou je zeggen tegen dat deel van de markt dat minder actief is? Is het niet toch belangrijk om te blijven meten, sturen en rapporteren op ESG doelstellingen?

Het is niet weg, hè? Je kan niet meer zeggen, joh, ik doe niks. Het gaat om de waardevastheid van je onderneming. Dat zit niet zozeer in verplichte compliance en op regeltjes. Dat gaat om hoe sta ik met mijn onderneming in de wereld en hoe relevant wil ik zijn over een paar jaar. De wetgeving is bedoeld om een versnelling te brengen, dat is er af. Ik denk dat iedereen intrinsiek gemotiveerd zou moeten zijn om vooruit te willen. Eigenlijk gaat het om de toekomst van je onderneming; hoe toekomstbestendig wil je zijn en welke verantwoordelijkheid neem je? Als je alleen maar op basis van bestraffing wilt werken, is dat nooit een goed uitgangspunt. Het moet gaan om intrinsieke motivatie die je zou moeten hebben als verantwoordelijkheid naar je omgeving.

In brede zin zou ik dit, als ondernemer met twee bedrijven, als boodschap mee willen geven aan ondernemers. Ik ben gestart met Stainable omdat ik mijn verantwoordelijkheid wilde nemen. Omdat ik dacht: ik wil niet alleen maar advocaat zijn, ik wil ook mijn kennis inzetten op een andere manier. Daarom hebben wij software ontwikkeld die betaalbaar is. De meeste bedrijven hebben uitdagingen met het vinden van personeel, het is heel moeilijk om gekwalificeerde medewerkers te vinden. Dus daarom hebben wij vanuit een legal-achtergond software ontwikkeld. Omdat ik dat een verantwoorde manier vind om bedrijven echt te helpen, om ze te ontzorgen, zodat ze eenvoudig verduurzamingsstappen kunnen zetten.

Wat voor advies heb je voor ondernemingen die echt nog aan het begin staan van hun ESG strategie?

Begin bij wat je al hebt. Veel ondernemingen hebben best al nagedacht en beleid geformuleerd dat zich kan vertalen naar E, S en G elementen. Dus ze hoeven niet het hele roer om te gooien en hun onderneming opnieuw uit te vinden.

Dan is het uiteindelijk ook een data- en infrastructuur vraagstuk. Want degene die moeten rapporteren mogen niet allemaal excelletjes op elkaar leggen. Daar wil je eigenlijk ook vanaf. Het moet makkelijk terug te vinden zijn, dus software is de oplossing waarmee tijd en geld te besparen is.

Een belangrijke vraag voor de meeste ondernemingen is: hoe kom ik aan goede en betrouwbare data? Er wordt gevraagd om uit verschillende hoeken en gaten van de organisatie data aan te leveren. Dan moet je ook kijken naar hoe ga ik dit intern organiseren, zodat ik het snel en goed georganiseerd krijg en dat ik iedereen mee kan nemen in de data en de vervolgstappen.

Begin daar en zorg dat je benoemt en boven water krijgt wat je al hebt. Het lijkt en wordt heel ingewikkeld gemaakt, maar het hoeft niet veel geld te kosten. Als je het gestructureerd aanpakt hoef je ook niet de hele wereld te verbeteren. Maar uiteindelijk zul je wel iets moeten gaan doen. Hoe je dat gaat doen en met welk tempo, dat kun je zelf bepalen. Eigenlijk is het beste advies om gewoon te beginnen bij wat je al hebt.